Kadim beş beldenin mirasçısı ve bir tarafı Marmara denizi, diğer tarafı Samanlı Dağları ile
çevrili olan Başiskele, tertemiz havası ve yemyeşil bitki örtüsü ile birçok kültürün bir arada
yaşadığı, kardeşliğin ve hoşgörünün buluştuğu, ayrıca Megaralılar, Traklar, Bitinyalılar ve
Bizanslılar gibi antik medeniyetlere ev sahipliği yapmış genç bir ilçedir.
Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli Bölümü'nde yer alan İlçe, batıda Gölcük, doğuda
Kartepe, güneyde Bursa'nın İznik ve Sakarya'nın Pamukova ilçeleriyle komşudur. İlçenin
sınırları, Karşıyaka Beldesi merkez olmak üzere Yeniköy, Bahçecik, Yuvacık ve Kullar
beldelerinin birleşmesi, Servetiye Karşı, Servetiye Cami, Kazandere, Aksığın, Tepecik,
Serindere, Camidüzü ve Doğantepe köylerinin bağlanması ile 2008 yılında belirlenmiştir.
Başiskele İlçesi, İzmit Körfezi kıyılarında yer alan serbest bölge, depolama alanları, sanayi
tesisleri ve iç kesimlerde yer alan az yoğunluklu iskân alanları ile Kocaeli İl’inin kentsel ve
kırsal nitelikleri bir arada barındıran bir ilçesidir
İzmit Körfezi’nin kıyısında başlıyor Başiskele’de hayat, Gün ışımaya başladıkça Samanlı
Dağları’na doğru yükseliyor. Bahçecik, Yuvacık, Kullar, Yeniköy ve Karşıyaka kasabalarının
oluşturduğu ilçeye gökyüzü çatı oluyor. Tarihi geçmişi ile geniş bir coğrafyayı kapsayan
Başiskele, Kurtuluş Savaşı’nın ilk milis savaşlarına, Servetiye Cephesi’ne ev sahipliği
yapıyor. Kocaeli’nin turizm açısından potansiyeli en yüksek değeri Yuvacık Baraj Havzası,
Başiskele sınırları içerisinde yer alıyor. Bölge, içilebilir su kaynakları ile de Osmanlı’dan
günümüze kadar biliniyor. Yuvacık Barajı’na Serindere, Kazandere, Kirazdere ve bu
kaynakların diğer kolları Samanlı Dağları’nın Kuzey eteklerine can suyu sağlarken, Servetiye
Taş Köprüsü de 1884 yılından günümüze kadar süren döneme sessiz tanıklık ediyor. Antik
Bithynia ile Mysia'nın sınırını oluşturan Samanlı Dağları, Armutlu Yarımadası'ndan başlayıp,
Batı-Doğu doğrultusunda 130 km uzunlukta ve 30 km genişlikte, Sakarya Nehri’ne kadar
uzanıyor. Ormanlarla kaplı olan Samanlı Dağları’nın Başiskele kesiminde, genellikle dağların
yukarı kesimleri iğne yapraklı ağaçlarla, aşağı kısımları geniş yapraklı ağaçlarla örtülü iken,
İzmit Körfezi’ne yaklaştıkça Akdeniz İkliminin bitki örtüsüne rastlanıyor.
Başiskele’nin en önemli doğal değerini; Kocaeli’nin Kelebekler Vadisi konumunda bulunan
ve Samanlı Dağları’nın kalbinde yer alan, Beşkayalar Tabiat Parkı oluşturuyor. Birinci derece
doğal sit alanı olan Beşkayalar Tabiat Parkı; Servetiye Cami ve Servetiye Karşı köyleri
arasında kalan, Kirazdere ile kolları Sıcakdere ve Soğukdere ’nin oluşturduğu vadi içerisinde
yer alıyor. Dereleri çevreleyen orman alanı, sahip olduğu doğal yapısı, bitki örtüsü, yaban
hayatı özellikleri ve manzarası ile tüm güzellikleri, misafirlerine armağan ediyor. Beşkayalar
ismi ise buradaki derelerin birleşme noktasında bulunan, beş adet yüksek kayalıktan geliyor.
Bu bölgede, arazinin yüksekliği 400 metreden başlayıp, Servetiye Camii Köyü kanyon
girişinde 860 metreye, Menekşe Yaylası-Bayraktepe arasında 1050 metreye kadar çıkıyor. Bu
dağ silsilesinin orta yerinde İnönü, Ercova, Menekşe, Subatum ve Kayaüstü gibi günümüzde
halen yaylacılık yapılan coğrafyalar bulunuyor. Başiskele ’de şehir içinden başlayarak
yöresel yemekler tadılabileceği gibi, baraj havzasında da vadi içerisinde tüm ülkeyi ağırlayan
bir hizmet sektörü bulunmakta. Başiskele coğrafyası, yerli yabancı çok sayıda gezgine de ev
sahipliği yapmakta. Sonsuz döngüde güneş günü, ay geceyi aydınlatırken Başiskele, Marmara
coğrafyasının yüzük taşı gibi parıldıyor.
E.EMİN ÖZTÜRK
Başiskele, 10 Kasım 2022